GRODNO
Niedziela,
16 czerwca
2024 roku
 

Parafii i świątynie

Smorgonie

Parafii i świątynie

Dekanat Smorgonie
Smorgonie są znane od XV w. jako miasteczko Deszpot-Zenowiczów w powiecie Oszmiańskim Wielkiego Księstwa Litewskiego. W 1628 r. przeszły one do Radziwiłłów, a z 1805 r. były w posiadaniu Przeździeckich. Jako parafia należały do dekanatu oszmiańskiego diecezji wileńskiej. Przed Pierwszą wojną światową parafie z terytorium powiatu Smorgońskiego należały do dekanatów oszmiańskiego oraz świrskiego diecezji Wileńskiej. Z 1991 r. Smorgonie są centrum dekanatu o tej samej nazwie w składzie nowoutworzonej diecezji Grodzieńskiej z 8 parafiami: Wiszniewo, Wojstom, Daniuszewo, Żodziszki, Krewo, Niestaniszki, Smorgonie oraz Soły.
    Jeszcze w 1503 r., z fundacji ówczesnego właściciela miasteczka Jerzego Zenowicza (s. Jana), w centrum Smorgoń przy brzegu rzeki Oksna, w miejscu, gdzie znajdował się cmentarz, był zbudowany drewniany kościół, konsekrowany pod wezwaniem św. Michała Archanioła oraz Zwiastowania Najświętszej Maryi Pannie. Syn fundatora, też Jerzy Zenowicz, w 1524 r. funduszem od 24 marca wyposażył altarię św. Anny i św. Stanisława. W środku XVI w. przy kościele działały już trzy altarie.
 

Soły

Parafii i świątynie

Dekanat Smorgonie
Kościół pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny został założony tu w I poł. XVI w. W 1544 czynny był jako parafia oszmiańskiego dekanatu. Kolejne drewniane świątynie na własne środki w miasteczku budowali: księżna Helena Radziwiłłowa, żona wojewody wileńskiego (1589 r); wojewoda Jan Kiszka i jego małżonka Chrystyna (1620-1621); ks. Adam Skrzetuski przy pomocy oszmiańskiego chorążego Stanisława Poźniaka – ówczesnego właściciela Sołów – na starym podmurowaniu, po czym kościół spaliły wojska moskiewskie (1699); miejscowi parafianie, kiedy świątynię zniszczono podczas powstania (1794 r.).
    Ostatnią drewnianą świątynię pobudowano w 1839 r. na środki ks. Piotra Żylińskiego i parafian. 4 października 1853 r. świątynię konsekrował biskup wileński Wacław Żyliński. Był to dwuwieżowy trzynawowy bezapsydowy pionowo oszalowany kościół pod dwuspadowym gontowym dachem i dwiema zakrystiami przy prezbiterium. Świątynia postawiona była na kamiennym fundamencie i orientowana ołtarzem na zachód.
   

Wojstom

Parafii i świątynie

Dekanat Smorgonie
Kościół w Wojstomiu, początkowo poświęcony pod wezwaniem św. Jerzego, założony został w 1440 r. Na początku XX w. w parafialnym archiwum znajdował się oryginalny dokument z 1444 r., w którym panna Zofia Butwiłowicz zapisała na miejscowy kościół pewnego swego poddanego z Iży z obowiązkiem odprawiania jednej Mszy św. w ciągu roku. Jednak głównym fundatorem wojstomskiej plebanii uważany był Stefan Andruszkawicz-Jadołgowicz. Nie miał on własnych potomków, dlatego w 1491 r. przeznaczył kościołowi ziemię, poddanych i wsie. Później fundusz pomnożyli Adam Andruszkawicz, Andrzej Jadołgowicz i Maciej Andruszka. W połowie XVI w. przy kościele czynne było oltarium.
    Parafia w Wojstomiu należała do dekanatu świrskiego, od 1930-ych lat – do wilejskiego. W XVI w., jak i wiele innych katolickich świątyń Smorgońszczyzny, kościół św. Jerzego przerobiono na zbór kalwiński, według innych danych – na korzyść reformatorów kościół stracił tylko część posiadłości ziemskich. Lecz od II poł. XVII w. w Wojstomiu ponownie pojawia się wzmianka o tym, że kościół jest czynny.
   

Wiszniewo

Parafii i świątynie

Dekanat Smorgonie
Historia miejscowej katolickiej parafii nad brzegiem jeziora o tejże nazwie rozpoczęła się jeszcze w XVIII w., kiedy czynny tu był drewniany kościół dekanatu Świr i misja jezuitów przy nim. Ojcowie Towarzystwa Jezusowego założyli w miasteczku tzw. „szkołę wydziałową”. W 1773 r., kiedy zakon jezuitów został skasowany, szkoła przeszła pod opiekę prawną Komisji Edukacji Narodowej.
    Według innych źródeł, kaplica przy dworze Sulistrowskich istniała od 1789 r. Od 1803 r. na świątynię wydano indult, a 4 sierpnia 1809 r. Brygida Sulistrowska z domu Łopacińska podpisała fundusz ziemski na nowy kościół murowany. Istniejący obecnie murowany kościół w stylu klasycyzmu pw. św. Judy Tadeusza Apostoła został założony tu w 1811 r. Budowę trwającą dzięki środkom Brigidy Sulistrowskiej zakończono w 1820 r., i 12 września świątynię konsekrował biskup Tadeusz Kundzicz, sufragan trocki.
   

Daniuszewo

Parafii i świątynie

Dekanat Smorgonie
Kościół w Daniuszewie został założony w 1483 r. przez ówczesnych właścicieli majątku Sakowiczów, lecz parafia była najbiedniejsza, i prawdopodobnie, potrzebna była nowa fundacja. Nowa świątynia pw. Trójcy Przenajświętszej pobudowana została z fundacji połockiego wojewody Jana Kiszki i jego żony Chrystyny z domu Drucka-Sokolińska, od 21 kwietnia 1620 r. (parafia erygowana została w 1627 r.). Drewniana świątynia pobudowana na planie krzyża jako kościół parafialny oszmiańskiego dekanatu czynna była do drugiej połowy XVII w., a potem jako filię dołączono ją do parafii solskiej. W latach 1728-1773 czynna tu była misja jezuicka od kolegium w Żodziszkach, założonego przez szlachcica Mikołaja Koszyca.
   

Strona 17 z 30:

Numer aktualny

 

Kalendarz 2022

Kalendarz
«Słowo Życia»
na rok 2022

Kalendarz liturgiczny

 
white
Obchodzimy imieniny:
Do końca roku pozostało dni:  199

Czekamy na Wasze wsparcie

skarbonkaDrodzy Czytelnicy!
Prosimy Was o pomoc w głoszeniu Dobrej Nowiny. Czekamy na Wasze listy, artykuły, zdjęcia i wsparcie finansowe gazety. Jako jedna rodzina "Słowo Życia" pragniemy nieść słowo Boże, mówić o Chrystusie i Kościele co raz większemu gronu ludzi na Białorusi oraz poza jej granicami.