На шляху да святасці

Летні перыяд для многіх католікаў Беларусі – час пілігрымак да санктуарыяў Маці Божай, на якія наш край багаты з даўніх часоў.
   У паломніцтвы выбіраюцца людзі рознага ўзросту і з рознымі малітоўнымі намерамі.

Сама традыцыя пілігрымак вядома ўжо здаўна. Пілігрымкі былі і ёсць у розных рэлігіях і культурах. Калі гаварыць пра хрысціянскую традыцыю пілігрымак, то даследчыкі кажуць, што яна бярэ свой пачатак яшчэ з біблійных часоў. У старазапаветны час іудзеі пілігрымавалі на Пасху ў Ерузалем, дзе знаходзілася адзіная на той час святыня Бога. У новазапаветныя часы паслядоўнікі Хрыста пачалі паломнічаць па Святой Зямлі - мясцінах, звязаных з жыцём Божага Сына. †

Той, хто не моліцца, губляе скарб веры і замыкаецца ў сваім эгаізме. Недахоп штодзённага кантакту з Богам становіцца галоўнай прычынай усіх жыццёвых драм, няшчасцяў і людскіх трагедый. На жаль, колькасць людзей, якія адмаўляюцца ад малітвы, пастаянна ўзрастае. Якія апраўданні часцей за ўсё прыдумваюць тыя, хто збочыў з хрысціянскай дарогі?

Я занадта заняты, каб маліцца.
    Тэмп жыцця настолькі інтэнсіўны, што і падчас працы, і падчас адпачынку людзі спяшаюцца, не звяртаючы ўвагі на тое, што адбываецца вакол іх. Калі ж нарэшце з'яўляецца вольная хвіліна, многія з іх прыпадаюць да экранаў тэлевізараў альбо патанаюць у нерэальным камп'ютарным свеце. Як вынік – часу на роздум і паглыбленне ў малітву зусім не застаецца. †

Ксёндз Міхал Ластоўскі, кусташ санктуарыя Яснагурскай Маці Божай – Цярпліва Слухаючай на Узгорку Надзеі.

Спрадвеку культ Маці Божай быў звязаны з вернікамі – жыхарамі Капцёўшчыны (Капцёўкі) і навакольных мясцовасцяў.
    Святыня вернікаў грэка-каталіцкага веравызнання ў Капцёўцы насіла назву Успення Маці Божай. У структурах рымска-каталіцкага Касцёла вёска Капцёўка належала да парафіі Маці Божай Анельскай у Гродне. Ксёндз Ян Храбоншч, калі працаваў вікарыем ў гродзенскай Фары, усяго праз тры гады святарства атрымаў загад ад арцыбіскупа, мітрапаліта Рамуальда Ялбжыкоўскага з Вільна, арганізаваць у Капцёўцы парафію і пабудаваць разам з вернікамі касцёл.
    Пасля прызначэння ксяндза Яна яго бацькі Караліна і Ігнат Храбоншчы, каб падзякаваць за дар святарства сына і выпрасіць праз заступніцтва Маці Божай блаславенне ў Бога на гэтую цяжкую арганізацыйную працу пры закладанні парафіі і будаўніцтве касцёла, заказалі на Яснай Гары абраз Маці Божай Чанстахоўскай. Са свайго роднага дома яны адправіліся пешшу ў пілігрымцы ў Чанстахову (140 км), каб прывезці гэты абраз у сваю парафію, а затым перадаць яго парафіі ў Капцёўцы. Маці Божая ў Яснагурскай іконе прыбыла ў Капцёўку ў пачатку кастрычніка 1936 г. і да 7 лістапада 1937 г. знаходзілася ў Народным доме імя Ігнація Масціцкага – ён служыў вернікам парафіі часовай капліцай. 7 лістапада 1937 г. вернікі з абразом Маці Божай адправіліся ў новы, яшчэ не закончаны касцёл. †

Птушка з’яўляецца птушкай, калі парыць у паветры, кветка з’яўляецца кветкай, калі цвіце, а чалавек з’яўляецца чалавекам, калі моліцца.

Малітва ляжыць ў аснове кожнай рэлігіі. Гэты тэзіс выразна пацвердзіў Святы Айцец Бэнэдыкт XVI падчас адной з нядаўніх аўдыенцый. Ён прывёў прыклады вядомых малітваў розных часоў і народаў, а таксама прааналізаваў старажытнаегіпецкія і месапатамскія малітвы. “Яны з’яўляюцца выразамі таго, што чалавек заўсёды трываў у пошуку Бога, адчуваў Яго, а таксама Яго міласэрнасць і дабрыню”, – падкрэсліў Папа.
    На сённяшні дзень мільёны людзей ва ўсім свеце не ўяўляюць сваё жыццё без малітвы, якая не толькі ўмацоўвае і ўздымае настрой, але, у першую чаргу, з’яўляецца адным з самых прыгожых дыялогаў – дыялогам паміж Богам і чалавекам. Сапраўды, дзякуючы малітве мы можам адчуваць прысутнасць Бога, які дакранаецца да нашых не заўсёды чыстых сэрцаў, і чуць Яго голас. †

Нас 6 чалавек. А менавіта: Алег Грубінаў, Яна Шостак, Арцём Ткачук, Марта Бекіш, Марта з Кракава і я – Тэрэза Грубінава.
    Усё распачалося ў сераду 27 красавіка. Пункт адпраўлення – Кракаў, у бок аўтатрасы, 7-я раніцы. Ідзём увесь час наперад, а з другога боку дарогі – касцёл, выява Яна Паўла ІІ і надпіс: “Адкажу на ўсе твае пытанні”. І адразу ўпэўненасць: у Ватыкане мы будзем, не ведаю як, але будзем! Мы вырушылі па двое. Яна з Мартай з Кракава, Арцём з Мартай Бекіш і я з братам. План у нас быў наступны. Кожны дзень мы павінны сустракацца ў акрэсленым месцы: 1 дзень – Вена, 2 дзень – Венецыя, 3 дзень – Рым. Так здарылася, што ўсе разам мы сустрэліся толькі ў Рыме, у Вечным Горадзе; усе дарогі вялі туды. †

Аналізуючы 10 Божых запаведзяў, можна адкрыць для сябе нешта новае, тое, што хаваецца за моўнай заслонай і ўтрымлівае глыбокі сэнс. Для прыкладу – невялікае разважанне.

1. Не май іншых Багоў, апроч мяне.
    Мы ведаем, што першая запаведзь вучыць нас маліцца, любіць Бога, аддаваць Яму хвалу. Але пад усім гэтым маецца на ўвазе яшчэ і давер да Бога. Ён кажа: “Калі не навернецеся і не станецеся як дзеці…” (Мц 18, 3): дзеці атаясамліваюцца са шчырасцю і адкрытасцю. Носячы на шыі крыж і верачы ў Божае наканаванне, мы выконваем Божы запавет.

    2. Не кажы імя Пана Бога дарэмна.
    Гэта значыць не казаць імёнаў Бога, Марыі ў жартах ці са злосці. Не клясціся фальшыва.
    Сэнс крыецца ў тым, што калі мы абражаем бліжняга словам, мы грашым супраць другой запаведзі. Бо кожны з нас на Зямлі – гэта стварэнне Божае. І калі мы абражаем, праклінаем суседа, значыць, мы абражаем і Бога! †

Сярод шматлікіх Радасных Навін, з якімі Бог прыходзіць да людзей, ёсць адна найважнейшая: Езус Жыве! “Ён уваскрос, як абяцаў!” (Мц 28, 6). Ён не проста нешта казаў і чыніў у мінулым, Ён жыве і дзейнічае цяпер, бо смерць не мае над Ім улады. Хрыстус перамог грэх і смерць. І доказ гэтаму – Яго Уваскрэсенне, Жыццё і дзеянне на працягу гісторыі. Факт паўстання Езуса з мёрвых мае настолькі важнае значэнне, што Апостал Павел сцвярджаў: “Калі б Хрыстус не ўваскрос, дарэмнай была б наша вера” (1 Кар 15, 14). Вера пацвердзілася фактам. Аднак ці жадаюць разумець гэты факт хрысціяне XXI ст.?
    Евангельскай Добрай Навіне не так проста прабіцца праз разнастайныя патокі інфармацыі, у якіх патанае сучасны чалавек. Сучасны хрысціянін настолькі перанасычаны ўсялякімі навінамі і сенсацыямі, што можа інертна “спажыць” Навіну пра Уваскрэсенне Езуса і перайсці да “смакавання” чарговага “news’а”. Тым больш, што вестка аб Змёртвыхпаўстанні гучыць штогод ужо каля дзвюх тысяч гадоў. Чым можа зацікавіць тое, пра што ўжо столькі было сказана? На жаль, для многіх машынальнае прыняцце і паўтарэнне нейкай інфармацыі не азначае яе разумення. Тое, што ў нашым грамадстве ўсе ведаюць пра Уваскрэсенне Хрыста, не азначае, што ўсе яго хоць неяк разумеюць. †

Фрыдэрыка з Гродна Мой бацька быў вельмі веруючым чалавекам, дзяжурыў у касцёле. Нават у савецкі час ён хацеў, каб яго дзеці хадзілі ў касцёл. Часам нават нашы знаёмыя вернікі з касцёла айцоў францішканаў казалі яму, што з-за нас (дзяцей) касцёл зачыняць, бо ўлады не дазвалялі нам туды хадзіць. Да першай камуніі мы падрыхтоўваліся ў адной бабулі, а пазней, таемна ўваходзячы па адным праз закрыстую, прыступалі да св. сакрамэнту. У школе ўсе ведалі, што мы каталікі, таму мы былі “чужымі” для дзяцей і настаўнікаў. Настаўнікі рабілі нам вымовы, калі бачылі каля касцёла. Шлюб з маім мужам мы бралі ў касцёле, але запісу не рабілі. Камсамольцы правяралі касцёльныя кнігі і пераследавалі вернікаў. Мая сястра звольнілася з працы і перайшла на іншую, таму што супрацоўнікі ўвесь час папікалі яе тым, што яна ахрысціла дзіця ў касцёле. Я памятаю, як мы паехалі ў Чанстахову на сустрэчу з Папам Янам Паўлам II. Мы начавалі ў палатках, ежу нам прывозілі ў палявой кухні. А калі мы ішлі на Ясную Гару, мясцовыя жыхары паставілі ўздоўж дарогі сталы і частавалі нас садавінай, давалі напіцца. Яны былі вельмі мілымі. Я ўспамінаю гэты выезд з вялікай цеплынёй у сэрцы.
    Цяпер наша моладзь мае шмат магчымасцяў, каб пілігрымаваць, удзельнічаць у малітве і вызнаваць сваю веру. Тыя часы мінулі, і я спадзяюся, што назаўсёды. †

Паводле парафіяльных спісаў, на тэрыторыі дыяцэзіі пражывае каля 500 тысяч вернікаў рымска-каталіцкага вызнання.
    Сярод Божага люду ўзрасла рэлігійная і сакрамэнтальная свядомасць, што пацвярджае сённяшняя колькасць парафій, якая дасягае 187.
    Па ўсёй Беларусі пад канец 80-х гадоў мінулага стагоддзя заставалася ўсяго толькі каля 50 святароў. Сёння ў дыяцэзіі працуе 207 святароў, якія прымаюць удзел у душпастырстве і дыдактычна-выхаваўчай працы.

– Ваша Эксцэленцыя, усе мы перажываем вялікую радасць з нагоды 20-годдзя заснавання Гродзенскай дыяцэзіі. Ксёндз біскуп служыць у дыяцэзіі ад пачатку яе ўтварэння. Якім быў той асаблівы дзень 13 красавіка 1991 г.?
    Калі я ўспамінаю дзень 13 красавіка 1991 г., калі Святы Айцец сваёй апостальскай уладай заснаваў Гродзенскую дыяцэзію і прызначыў мяне яе біскупам, я разумею, што гэта быў Яго прарочы адказ на выклікі часу ў адносінах да Каталіцкага Касцёла ў Беларусі. Наш Святы Айцец дакладна зразумеў знакі надыходзячай “вясны Касцёла”, які вельмі пацярпеў у выніку нішчэння веры ў людскіх сэрцах і разбурэння сакральных будынкаў. Пасля столькіх гадоў прыгнёту настаў перыяд адраджэння Каталіцкага Касцёла ў Беларусі. Я быў сведкам тых падзей. †

Дваццацігоддзе ўстанаўлення Гродзенскай дыяцэзіі з’яўляецца добрай нагодай, каб успомніць, якім быў Каталіцкі Касцёл на Гродзеншчыне ў тыя часы.
    У параўнанні з іншымі рэгіёнамі Беларусі сітуацыя Касцёла на Гродзеншчыне была значна лепшай, вера людзей таксама была мацнейшай і больш пастаяннай. Паўплывала на гэта перш за ўсё тое, што перыяд ганенняў быў карацейшы, было больш адчыненых касцёлаў і працавала больш святароў. Дапамагала блізкае суседства Літвы, куды вернікі вельмі часта ездзілі на набажэнствы. Вельмі карыснымі былі таксама кантакты з Польшчай.
    Хоць адначасова трэба падкрэсліць, што час ганенняў зрабіў сваё. Не было няспыннай і сістэматычнай катэхізацыі. Недастатковая колькасць дзеючых касцёлаў, адсутнасць святароў і асоб кансэкраванага жыцця, а таксама рэлігійнай літаратуры і прэсы негатыўна паўплывалі на якасць рэлігійнага жыцця. У выніку гэта было перш за ўсё масавае традыцыйнае хрысціянства, якое адыграла вельмі вялікую ролю ў захаванні веры і яе пераказе малодшым пакаленням простымі пацерамі, ружанцам, літаніямі, навучаннем праўдаў веры старэйшымі і, безумоўна, дзякуючы сем’ям, якія былі дамашнімі касцёламі.
    Традыцыйная, але адначасова моцная вера, памножаная на сведчанне трывання ў ёй, сталі добрым падмуркам для духоўнага адраджэння. †