Kościół św. Antoniego Padewskiego w Brzostowicy Małej

Parafii i świątynie

Dekanat Brzostowica Wielka
W XVIII-XIX w. osada Brzostowica Mała była majątkiem Jundziłów, potem Sołtanów. Kościół został założony przez fundację prywatną w 1550 r. Według danych, w 1752 r. w Brzostowicy Małej był drewniany kościół pw. św. Antoniego Padewskiego. Jego wnętrze ozdabiały 4 ołtarze. W 1784 r. w Brzostowicy Małej pobudowano kaplicę.
    Kościół z otynkowanej cegły w stylu klasycyzmu został założony 30 września 1851 r. (świadczy o tym kamień węgielny w ścianie ołtarzowej) na wysokim wzgórzu w centrum wsi. Fundatorem świątyni był posiadacz majątku, A. Wołkowyski (wiarygodny autor projektu – grodzieński komornik Malewicz). Przed 1863 r. ukończono budowę świątyni, jednak nabożeństwa katolickie odprawiano tu niedługo. 20 maja do wsi wkroczyli powstańcy. Za ich przyjęcie władze carskie zamknęły kościół. W 1868 r. świątynia była używana jako cerkiew prawosławna. Podczas przebudowy dekoracji fasady, uwieńczenie wieży-dzwonnicy i wnętrze zostały zmienione na retrospektywny-ruski styl. Miejscowym katolikom pozostała tylko kaplica, którą dołączono do parafii w Krynkach (obecna Polska).
W 1919 r. świątynię zwrócono katolikom. 14 maja 1928 r. arcybiskup wileński Romuald Jałbrzykowski uroczyście konsekrował kościół. W 1939 r. parafia liczyła ponad 1600 wiernych. Z tego okresu nie ma żadnej wzmianki o kaplicy.
    Z przyjściem władzy radzieckiej kościół został ponownie zamknięty, a budynek wykorzystywano do różnych celów gospodarczych. W plebanii mieściła się stołówka. W 1946 r. ówczesny proboszcz parafii został zmuszony do jej opuszczenia i wyjazdu do Polski.
    W 1948 r. komsomolcy podpalili kościół. Wierni musieli dojeżdżać na nabożeństwa do sąsiednich parafii, gdzie pracowali księża: do Makarowiec, Indury, Grodna.
    Po rozpadzie ZSRR świątynię zwrócono katolikom, rozpoczęto jej odnowienie. W 1994 r. kościół został ponownie konsekrowanypod histo­rycznym wezwaniem św. Antoniego Padewskiego. Świątynia została odbudowana dzięki staraniom o. Kazimierza Żylisa.
    Pierwsza Msza św. w parafii Brzostowica Mała została odprawiona pod gołym niebem w uroczystość Wszystkich Świętych w 1990 r. Od tego momentu Mszę św. odprawiano regularnie. Ludzie z ogromnym wzruszeniem wspominają, jak uczestniczyli we Mszy św. na Boże Narodzenie w zniszczonym do parapetów kościele i jak pięknie były wystrojone śniegiem choinki przy ołtarzu. Nikt wtedy nie narzekał na zimno, nie przeszkadzał nawet śnieg.
    W 1995 r. ojcowie redemptoryści ustawili przed kościołem wysoki drewniany krzyż – pa­miąt­kę Misji Świętych w parafii. 12 czerwca 2004 r. odbyła się uroczystość 10-lecia powtórnego poświęcenia kościoła. W 2005 r. parafianom zwrócono także byłą plebanię. 13 czerwca 2009 r. do świątyni uroczyście wprowadzono relikwie św. Antoniego. Niektóre źródła podają, że św. Antoni był czczony w tym kościele w szczególny sposób. Wierni z sąsiednich parafii przychodzili tu na odpust, a ołtarz z obrazem św. Antoniego był zrobiony tak, że wierni na kolanach mogli obchodzić go naokoło i za wstawiennictwem tego Świętego wypraszali u Boga potrzebne im łaski.     Kościół św. Antoniego jest 1- wieżową, bezapsydową i prosto­kątną w planie świątynią pod dwuspadowym blaszanym dachem. Nieduża czworokątna walmowa wieża-dzwonnica wieńczy fasadę główną.
    Wnętrze kościoła jest pokryte płaskim podszywanym sufitem drewnianym. Część ołtarzowa wyróżnia się dwoma wewnętrznymi zakrystiami. Kościół ma 3 ołtarze. W ołtarzu głównym znajduje się tytułowy obraz św. Antoniego Padewskiego. W lewym ołtarzu bocznym mieści się obraz Matki Bożej Ostrobramskiej, w prawym – obraz św. Józefa. Nad wejściem znajduje się chór.
    Terytorium kościelne obniesione jest ogrodzeniem z kamienia ciosanego. Od drogi do wejścia do świątyni prowadzą wysokie schody. Po odnowieniu świątyni w 1991 r. do parafii dojeżdżali różni księża, między innymi wspomniany o. Kazimierz Żylis, ks. Roman Cieślak, ks. Paweł Białonos. Obecnie pracuje tu ks. Andrzej Kozłowski. Jest on pierwszym proboszczem powojennym.